Μια ματιά στην άρδευση
Γράφουν:
·Μωυσιάδης Κωνσταντίνος (ΓΕΩΡΓΙΚΑ ΕΦΟΔΙΑ ΚΟΥΚΟΣ-ΜΩΥΣΙΑΔΗΣ)
·Μωυσιάδης Σταύρος (Υπεύθυνος τομέα Άρδευσης, ΜΩΥΣΙΑΔΗΣ GROUP)
Γενικώς άρδευση είναι η διαδικασία παροχής νερού στις καλλιέργειες, μέσω σωληνών, καταιωνιστήρων, καναλιών, ψεκασμών, αντλιών, και άλλων υλικών τα οποία έχει δημιουργήσει ο άνθρωπος. Με απλά λόγια είναι ένα σύστημα προηγμένης παροχής νερού στις καλλιέργειες, ώστε να μην βασίζονται αποκλειστικά στις βροχοπτώσεις.
Είναι απαραίτητη για να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις των καλλιεργειών σε νερό και γενικότερα στην ανάπτυξη. Είναι ένας ιδανικός διαλύτης
Νερό και καλλιέργειες
Τα δένδρα και τα φυτά όπως όλοι οι ζώντες οργανισμοί για να ζήσουν και να αναπτυχθούν χρειάζονται νερό.Η σημασία του γίνεται εύκολα αντιληπτή από το γεγονός ότι η περιεκτικότητα των φυτικών ιστών σε νερό είναι πολύ μεγάλη. Τα φύλλα και οι σαρκώδεις καρποί περιέχουν έως και 95% νερό κατά βάρος. Το νερό και τα ανόργανα θρεπτικά συστατικά προμηθεύονται μέσω του ριζικού συστήματος και μεταφέρονται στο υπέργειο μέρος.
Το νερό παρέχεται στο έδαφος από τις βροχοπτώσεις, το λιώσιμο του χιονιού και με τις αρδεύσεις. Οι απαιτήσεις σε νερό διαφέρουν ανάλογα με το φυτικό είδος, τις εδαφοκλιματικές συνθήκες και άλλους παράγοντες. Όταν οι βροχοπτώσεις δεν καλύπτουν τις ανάγκες τότε αυτές ικανοποιούνται με τις αρδεύσεις.
Άρδευση
Άρδευση υπό τον γενικό όρο είναι η διαδικασία παροχής νερού στις καλλιέργειες.
Οι επικρατέστεροι τρόποι άρδευσης είναι οι εξής :
1. Άρδευση με κατάκλιση: Το νερό εφαρμόζεται σε όλη την επιφάνεια του εδάφους. Η συγκεκριμένη μέθοδος είναι φανερό ότι έχει πολλά μειονεκτήματα όπως η άσκοπη σπατάλη νερού, η έκπλυση θρεπτικών στοιχείων και η κατάληξή τους στα υπόγεια νερά, η ασφυξία του εδάφους και μη επαρκή οξυγόνωση της ρίζας, η ανάπτυξη ζιζανίων, το αυξημένο κόστος και πολλά ακόμα.
2.Άρδευση δια λεκανών: Κατασκευάζεται λεκάνη με τοιχώματα ύψους περίπου 30-50 εκ. εκτάσεων ίση προς την προβολή της κόμης του δένδρου (ή φυτού) και εκεί διοχετεύεται νερό. Η συγκεκριμένη μέθοδος έχει επίσης τα περισσότερα από τα παραπάνω μειονεκτήματα.
3. Άρδευση δια καταιωνισμού: Το νερό μεταφέρεται δια σωλήνων στον αγρό με πίεση και εκτοξεύεται με ειδικούς εκτοξευτήρες (μπεκ) σε όλη την επιφάνεια του εδάφου (ή σε μεγάλο μέρος αυτής). Τα μειονεκτήματα εδώ είναι τα ίδια με παραπάνω, συν τις μυκητολογικές ασθένειες που μπορεί να προκύψουν από την παρουσία υγρασίας στο φύλλωμα.
4. Άρδευση με μικροσπρέιερς (microsprayers) : Εδώ ο εκτοξευτήρας του νερού (μπεκάκια) τοποθετείται στο έδαφος, πλησίον του κορμού ή σε κάποιο ύψος από το έδαφος και η αρδευόμενη επιφάνεια / εκτοξευτήρα καλύπτει επιφάνεια περίπου τόση όση και η προβολή της κόμης (που συνήθως είναι ίδια με την προβολή της ρίζας υπογείως. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για παγετοπροστασία εάν οι εκτοξευτήρες τοποθετηθούν επάνω από την κόμη (δενδρώδεις καλλιέργειες). Στο συγκεκριμένο τρόπο άρδευσης επιτυγχάνεται κάποια οικονομία νερού σε σχέση με τους παραπάνω και αποτελεσματικότερη χρήση νερού, καλύτερες αποδόσεις και οικονομία χρημάτων.
5. Στάγδην άρδευση: Είναι η μορφή άρδευσης του μέλλοντος. Κατάλληλη για συστήματα ακριβείας, η στάγδην άρδευση βασίζεται στην άρδευση του φυτού/δένδρου/πρέμνουκτλ και όχι απλώς στην άρδευση του εδάφους. Το νερό μεταφέρεται στον αγρό με σωλήνες και σε κάθε φυτό/δένδρο επί της γραμμής παρέχεται υπό μορφή σταγόνων. Τα πλεονεκτήματα του συγκεκριμένου συστήματος είναι πολλά τα οποία θα αναφέρουμε σε νέο άρθρο (εκμηδενίζει τα παραπάνω μειονεκτήματα).
(Δείτε εδώ τα πλεονεκτήματα της στάγδην άρδευσης)
Τα δεδομένα στην χώρα
Όλοι οι παραπάνω τρόποι είναι -λίγο ή πολύ- γνωστοί στον σύγχρονο Έλληνα παραγωγό. Αυτό που δεν είναι γνωστό και πολλές φορές ο παραγωγός διστάζει να πάρει την απόφαση να αλλάξει τον τρόπο που αρδεύει, είναι η ενημέρωση, οι λεπτομέρειες και η πιθανή αποτυχία κάποιου κακομελετημένου και λανθασμένα σχεδιασμένου συστήματος άρδευσης.
Στην ΜΩΥΣΙΑΔΗΣ λειτουργούμε με υψηλή τεχνογνωσία και επαγγελματισμό και δημιουργούμε λύσεις και όχι απλές εγκαταστάσεις.
Τέλος το ριζικό σύστημα των φυτών για να λειτουργεί ομαλά χρειάζεται ενέργεια η οποία προέρχεται από την αναπνοή και για τον λόγο αυτό πρέπει να έχει στη διάθεσή του οξυγόνο. Τα φυτά και τα δένδρα είναι πολύ ευαίσθητα στην ασφυξία όταν έχουν φύλλωμα και η θερμοκρασία είναι υψηλή. Το νερό μεταφέρεται από το ριζικό σύστημα προς όλα τα μέρη του δένδρου λόγω της διαφοράς της οσμωτικής πίεσης. Χάνεται κυρίως λόγω της διαπνοής δια μέσου στομάτων των φύλλων και της εξάτμισης. Η συγκεκριμένη διαδικασία επηρεάζεται από το φυτικό είδος και τις περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούν.
Στις συνθήκες της χώρας μας, όπου αντιμετωπίζουμε προβλήματα λειψυδρίας και ανεπιτυχής άρδευσης, παρατηρούνται συχνά φαινόμενα στρες. Το στρες στα φυτά/δένδρα συμβαίνει σε κάθε καλλιεργητική περίοδο για πολλούς παράγοντες (πχ ακραίες θερμοκρασίες, ξηρασία ή υπερβολική βροχή, αλατότητα, βαρέα μέταλλα, ανοξία στο ριζικό σύστημα, επιθέσεις από εχθρούς και ασθένειες, επαφή ζιζανιοκτόνων στα φύλλα, υπερβολική βλάστηση ζιζανίων κ.α.).
Φυτικό στρες και απώλειες
Θα αναφερθούμε συνοπτικά μόνο στο στρες από συνθήκες έλλειψης νερού.
Η έλλειψη νερού είναι ο πλέον περιοριστικός παράγοντας αύξησης των φυτών, μείωσης της ποσότητας και της ποιότητας παραγωγής. Ενδεικτικό είναι στις περιπτώσεις έντονης ανάγκης νερού καρποφόρων δέντρων στο στάδιο της τάνυσης των κυττάρων και σε συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας και ακτινοβολίας, ο καρπός δεν μπορεί να φτάσει το τελικό του μέγεθος με αποτέλεσμα μειωμένο «τονάζ» και ποιότητα.
Σε επίπεδο φυσιολογίας οι καταπονήσεις από ανεπάρκεια νερού αφορούν μείωση του ρυθμού κυτταρικής αύξησης, σύνθεσης κυτταρικών τοιχωμάτων, πρωτεϊνών, πρωτοχλωροφυλλιδίου, ενζύμων αζωτούχου και δευτερογενούς μεταβολισμού (νιτρικής αναγωγάσης). Ακολουθεί μείωση της φωτοσυνθετικής δραστηριότητας και αύξηση των ορμονών γήρανσης και απόπτωσης (αιθυλενίου και ΑΒΑ) με αποτέλεσμα τη γήρανση, νέκρωση και απόπτωση των διαφόρων οργάνων.